Fizikalna terapija

Kompletan Vodič kroz Fizikalne Terapije

Naš vebsajt pruža detaljan pregled svih ključnih fizikalnih terapija korišćenih u rehabilitaciji i lečenju.

1. TENS (Transkutana električna nervna stimulacija)

Mehanizam:

• Niskointenzivni impulsi (50-100 Hz) blokiraju prenos bolnih signala A-delta vlaknima.

• Podstiče lučenje endorfina putem aktivacije opioidnih receptora.
  Parametri:

- Frekvencija: 2-150 Hz  
- Trajanje: 30-60 min  
- Elektrode: Bipolarno postavljanje oko bolne tačke

Klinička primena: Fibromijalgija, neuropatski bol, postherpetična neuralgija.

2. Interferencijska struja

Mehanizam:

• Dve srednjefrekventne struje (4,000 Hz + 4,100 Hz) stvaraju interferencijski talas od 0-100 Hz u tkivu.

• Normalizuje Na+/K+ pumpu, smanjuje edem.
  Parametri:

- Dubina prodora: 3-8 cm  
- Trajanje: 15-20 min  
- Faze: Akutna faza (80-100 Hz), hronična (20-50 Hz)

Primena: Subakutne sportske povrede, postoperativni edem.

3. Terapijski ultrazvuk (1 MHz / 3 MHz)

Fizikalni efekti:

- Frekvencija: 1 MHz (duboko tkivo), 3 MHz (površinsko)  
- Intenzitet: 0.5-2.0 W/cm² (pulsirajući režim za akutne faze)

Primena: Plantarni fasciitis, zamrznuto rame, sklerodermija.

4. Niskointenzivni laserski tretman

Biološki efekti:

• Apsorpcija fotona u mitohondrijama → ↑ proizvodnja ATP-a

• Aktivacija TGF-β1 za regeneraciju tkiva
  Doziranje:

- Talasna dužina: 632-905 nm  
- Energija: 4-8 J/cm² (za meka tkiva)

Studije: Ubrzano zarastanje rana za 40%.

5. Magnetoterapija

Mehanizam:

• Pulsno polje (15-50 Hz) indukuje mikrostruje u kostima → ↑ osteoblasti.

• ↓ Prostaglandina E2 (PGE2) u zglobnom hrskavicu.
  Protokol:

- Jačina polja: 2-10 mT  
- Trajanje: 30 min

Indikacije: Pseudartroza, koksartroza, osteonekroza.

6. Krioterapija

Fiziološki efekti:

1. Vazokonstrikcija → smanjenje upale

2. Analgezija putem Aβ vlakana

3. Protokol: 3. min u kriokomori, 20-30 tretmana.
   Kontraindikacije: Raynaudova bolest.

7. Kinesio Taping

Princip rada:

• Podiže kožu za 0.5 mm → smanjenje pritiska na nocireceptore.

• Normalizuje limfni tok (efekt “harmonike”).
  Pravila aplikacije:

- Napetost trake: 40-60% (za mišićnu podršku)  
- Pravci: "Anchor" → "Tail" u smeru mišićnih vlakana

Primena: Korekcija držanja, teniski lakat, skolioza.

8. McKenzije metoda

Kategorije:

• Ekstenzija u ležećem položaju: 10. ponavljanja, svakih 2. sata (za lumbalnu herniju).

• 9. Mulligan mobilizacija

Pravilo:

• Bezbolno kretanje (PILL) prilikom kombinovanja:

  • Pasivna mobilizacija +

  • Aktivni pokret pacijenta.
    Primena: Restrikcija gležnja, impingement ramena.

• 10. PNF (Proprioceptivna neuromuskularna facilitacija)

Dijagonalni obrasci (Kabat):

• D1 fleksija: Rameno (fleksija-addukcija-supinacija)

• D2 ekstenzija: Rameno (ekstenzija-abdukcija-pronacija)
  Faze:

1. Izometrijska kontrakcija (Hold-Relax)

2. Dinamička kontrakcija (Rhythmic Initiation)

Kritični tehnički parametri (Tabela)

Ključne interakcije između terapija

 Sinergističke kombinacije:

• TENS + Krioterapija: Akutni sportski povrede

• Magnetoterapija + LLLT: Nezarastajuće frakture

• PNF + Kinesio Taping: Rehabilitacija ACL

 Opasne kombinacije:

• Ultrazvuk + Termoterapija → Termalna oštećenja tkiva

• Shockwave + Antikoagulansi → Rizik od krvarenja

Dokumentovana efikasnost (Meta-analize)

Digitalni alati u modernoj fizijatriji

1. EMG-Biofeedback:

   • Real-time vizualizacija mišićne aktivacije

2. Inertijalni senzori (IMU):

   • Analiza ganganja sa tačnošću od 0.1°

3. VR rehabilitacija:

   • Terapija ravnoteže kod vestibularnih oštećenja

Praktični saveti za pacijente

• Elektroterapija:
  “Koža mora biti masna-free! Očistite je alkoholom pre elektroda.”

• Krio terapija:
  “Nikad ne držite hladni paket direktno na koži! Omotajte ga u tanki pamuk.”

• Kinesio trake:
  “Trake se ne skidaju 3-5 dana. Možete se tuširati s njima!”